In 2010 startte Lies Depestele, therapiecoördinator van de afdeling eetherstel, met een doctoraatsonderzoek met als belangrijkste doel het onderzoeken van de effectiviteit van een gesloten familiegroep (‘multi-family therapy’) tijdens opname voor jongeren met een eetstoornis.
Het doctoraat omvatte twee onderzoekslijnen. In de eerste onderzoekslijn werd onderzoek gedaan naar het gezinsfunctioneren bij eetstoornispatiënten. Meer specifiek werd nagegaan of het gezinsfunctioneren verschilt naargelang de complexiteit van de eetstoornis. Zo vertonen patiënten met eetstoornissen vaak eetbuien/purgeergedrag (bv. bij BN en bij AN van het purgerende type) en/of opzettelijke zelfverwonding. Deze gedragingen kunnen worden beschouwd als indicatoren voor de ernst van de psychopathologie. De hypothese dat de aanwezigheid van eetbuien/purgeerdrag en/of zelfverwonding bij patiënten gepaard zou gaan met meer problemen binnen het gezin werd grotendeels bevestigd in de eerste onderzoekslijn van het doctoraat. Daarnaast werd aangetoond dat gezinsinteracties verschillend gepercipieerd worden door patiënten, moeders en vaders. Patiënten waren bijvoorbeeld het meest kritisch over hun gezinsfunctioneren en hun vaders het minst.
In de tweede onderzoekslijn werd een familiegroepsinterventie (‘multi-family therapy’ of MFT) voor eetstoornissen ontwikkeld die uitgevoerd kan worden in aan- of afwezigheid van de patiënt. Deze MFT-interventie is inmiddels goed ingeburgerd op de afdeling eetherstel en maakt standaard deel uit van het programma voor jongeren t/m 21 jaar. De resultaten van de pilootstudie toonden geen verschil aan tussen het effect van de interventie met en zonder aanwezigheid van de patiënt. Na beide interventies verminderden de eetstoornissymptomen bij de patiënt en de negatieve zorgervaringen bij de ouders, maar het gezinsfunctioneren verbeterde verschillend volgens patiënten, moeders en vaders. Over sommige aspecten van het gezinsfunctioneren vonden de patiënten dat er verbetering was, terwijl de moeders net een verslechtering rapporteerden. Tenslotte toonde de pilootstudie aan dat zowel families van patiënten mét als zonder eetbuien/purgeergedrag voordeel hadden van deelname aan deze familiegroepsinterventies. Op vlak van communicatie werd echter vastgesteld dat enkel families van patiënten zonder eetbuien/purgeergedrag een significante verbetering doormaakten.
Dit doctoraatsproject heeft een aantal klinische implicaties. De studies tonen onder andere aan dat het belangrijk is om steeds na te gaan of er eetbuien/purgeergedrag of zelfverwonding bij eetstoornispatiënten aanwezig is gezien deze families een hoger risico vertonen op gezinsdysfunctioneren. Daarnaast bevestigen de bevindingen onze indruk dat MFT een meerwaarde biedt tijdens de opname van adolescenten met een eetstoornis. Dit aanbod zal dus zeker worden voortgezet.
In de toekomst zal nog meer worden geëxperimenteerd met oefeningen die gezinsdynamieken verder uitdagen, zodat het aanbod kan worden uitgebreid naar een groep van jongvolwassenen (21-26 jarigen).
Al deze studies werden uitgevoerd in het kader van een gezamenlijk doctoraat onder leiding van prof. dr. Gilbert Lemmens (Universiteit Gent) en prof. dr. Laurence Claes (KU Leuven) en prof. dr. Eva Dierckx.
Publicaties
- Depestele L., Claes L., Dierckx E., Baetens I., Schoevaerts K., & Lemmens G. (2015). The role of non-suicidal self-injury and binge-eating/purging behaviours in family functioning in eating disorders. European Eating Disorders Review, 23, 413-416.
- Depestele L., Claes L., Dierckx E., Colman R., Schoevaerts K., & Lemmens G. (2017). An adjunctive multi-family group intervention with or without patient participation during an inpatient treatment for adolescents with an eating disorder: A pilot study. European Eating Disorders Review. Doi:10.1002/erv.2556.
- Depestele L., Claes L., Lemmens G. (2015). Promotion of an autonomy‐supportive parental style in a multi‐family group for eating‐disordered adolescents. Journal of Family Therapy, 37, 24-40.
- Depestele L., Lemmens G., Dierckx E., Baetens I., Schoevaerts K., & Claes L. (2016). The role of non-suicidal self-injury and binge-eating/purging behaviours in the caregiving experience among mothers and fathers of adolescents with eating disorders. European Eating Disorders Review, 24, 257-260.
- Depestele L., Soenens B., Lemmens G., Dierckx E., Schoevaerts K., & Claes L. (2017). Parental autonomy-support and psychological control in eating disorder patients with and without binge-eating/purging behaviour and non-suicidal self-injury. Journal of Social and Clinical Psychology, 36, 126-141.